سلام بر شما عزیزان که سلسله جلساتی مربوط به مناجات امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در مسجد کوفه را ملاحظه می‌کنید.
عزیزان، دقت کنید که درباره‌ی مناجات امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در مسجد کوفه، ابتدا یک معرفی اجمالی از این مناجات تقدیم حضورتان می‌کنیم. این مناجات یکی از آداب مسجد کوفه در عراق است؛ مناجاتی با محتوایی بسیار عالی که با خواندن آن، انسان به عرفان واقعی که مورد نظر اهل‌بیت (علیهم‌السلام) است، پی می‌برد.
این مناجات به دو بخش تقسیم می‌شود. بخش اول که در هشت فراز است، مربوط به “الامان” است. من در فضای مجازی دیدم که یکی از عزیزان به نام آقای سماواتی این مناجات را بسیار زیبا و جذاب تلاوت کرده است. عزیزان می‌توانند برای آشنایی بیشتر با این موضوع، این تلاوت را بشنوند.
بخش دوم، که شامل ۲۴ بند یا ۲۴ فراز است، با عنوان “مولای یا مولای” شناخته می‌شود. در این بخش، حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) با خطاب قرار دادن خداوند متعال، رابطه‌ای عمیق و صمیمانه با پروردگار برقرار می‌کند.
بررسی متن مناجات امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)
در بخش اول، که مربوط به “الامان” است، حضرت می‌فرماید:
“اللهم انی اسئلک بقلب سلیم…”
یعنی: “خدایا! من از تو ایمنی، آرامش و امنیت را برای روزی می‌طلبم که مال و فرزند سودی نخواهند داشت، مگر کسی که با قلبی سلیم و پاکیزه نزد تو حاضر شود.”
در اینجا، حضرت به آیه ۸۹ سوره‌ی شعرا اشاره دارد:
“یَوْمَ لَا یَنفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ، إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ.”
در آن روز، مجرمان، فاسقان و ظالمان، که پرونده‌ی اعمالشان بسته شده است، در وضعیتی قرار می‌گیرند که نه مالشان و نه فرزندانشان به کارشان می‌آید.
برای درک بهتر این موضوع، به دو شخصیت تاریخی اشاره می‌کنیم:
۱. ابوجهل: او فردی بود که در شهر مکه، زادگاه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، به دنیا آمد، اما در نهایت از سرسخت‌ترین دشمنان اسلام شد. گفته‌اند که در آتش جهنم حاضر است بسوزد، اما پیامبر را نبیند. این، اوج کینه و حسادت او را نشان می‌دهد.
۲. بلال حبشی: بلال حبشی، شخصیتی با قلب سلیم بود که از نخستین ایمان‌آورندگان به پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) محسوب می‌شد. ابوجهل شکنجه‌های شدیدی بر او تحمیل می‌کرد. در تاریخ آمده است که بلال را در اوج گرمای سوزان مکه روی زمین داغ می‌خواباندند و سنگ بزرگی بر سینه‌اش می‌گذاشتند، اما او دست از ایمانش برنمی‌داشت و با فریاد “اَحد، اَحد” بر یگانگی خداوند تأکید می‌کرد.
در روز قیامت، بر اساس آیه‌ی ۸۹ سوره‌ی شعرا، اگر این دو شخصیت حاضر شوند، بلال حبشی، با وجود داشتن فرزند و همسر، از آن‌ها در مسیر ایمانش بهره برده است، اما ابوجهل، با تمام موقعیت‌های اجتماعی و اموالش، هیچ پناهی نخواهد داشت.
قرآن کریم در چنین شرایطی با قاطعیت می‌فرماید: “کَلَّا”! یعنی “هرگز!” هیچ راه نجاتی برای مجرمان وجود نخواهد داشت.
نتیجه‌گیری از فراز اول مناجات
پس، تنها سرمایه‌ای که در روز قیامت باعث نجات انسان می‌شود، قلب سلیم است؛ قلبی که در آن، اطاعت از خداوند، صفا و پاکی وجود دارد و آلوده به گناه نیست. انسان فقط با چنین قلبی می‌تواند از صحنه‌های هولناک قیامت بگذرد و به بهشت وارد شود.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته